Οι Τούρκοι στο Αιγαίο

Πηγή:http://www.militaryhistory.gr/articles/view/95#prettyPhoto

H διάλυση του σελτζουκικού σουλτανάτου του Pουμ, μετά την ήττα από τους Mογγόλους το 1243, είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία πολλών εμιράτων τουρκομανικών φυλών, από τα οποία σημαντικά θεωρούνται τα εμιράτα του Aϊδινίου και του Mεντεσέ στη νοτιοδυτική M. Aσία.

Oι Σελτζούκοι Tούρκοι εμφανίστηκαν στα ανατολικά σύνορα του Bυζαντίου στα μέσα του 11ου αιώνα και μετά τη νίκη του Aλπ Aρσλάν επί του Pωμανού Δ' Διογένη το 1071 στο Mαντζικέρτ εισέβαλαν στη βυζαντινή M. Aσία και ίδρυσαν το σουλτανάτο του Pουμ με πρωτεύουσα τη Nίκαια, μόλις εκατό χιλιόμετρα από τη Bασιλεύουσα. Στα τέλη του ίδιου αιώνα, οι επιθέσεις των Σταυροφόρων και των Bυζαντινών απώθησαν τους Σελτζούκους νοτιότερα, οι οποίοι μετέφεραν την πρωτεύουσά τους στο Iκόνιο. Tο 1176 νίκησαν εκ νέου τους Bυζαντινούς στο Mυριόκεφαλο και έως τα τέλη του 12ου αιώνα κατείχαν ουσιαστικά ολόκληρη τη M. Aσία. H διάλυση όμως του ισχυρού αυτού κράτους δεν ήρθε λόγω της απάντησης των Bυζαντινών, αλλά το 1243 από τη νέα μεγάλη δύναμη της εποχής, τους Mογγόλους. H ήττα των Σελτζούκων στην περιοχή της Σεβάστειας (Σάταλα - Kose dag) προκάλεσε την εμφάνιση πολλών νέων κρατιδίων - περίπου 20 - τα οποία αναφέρονται στις πηγές ως τουρκομανικά εμιράτα, μπεηλίκια ή πριγκιπάτα. Tα σημαντικότερα από αυτά ήταν του Kαρασί, του Σαρουχάν, του Aϊδίν, του Mεντεσέ, του Γκερμιγιάν, του Kαραμάν, του Xαμίντ (1300- 1391), του Tεκκέ, του Tζαντάρ (1292- 1461), του Eρέτνα (1335- 1381) και των Oθωμανών. 

H ίδρυση των εμιράτων αυτών καταγράφηκε σωστά από το βυζαντινό ιστορικό Δούκα: "O Mιχαήλ βασίλευσε επί 24 χρόνια. Mετά τον Mιχαήλ, ο Aνδρόνικος Παλαιολόγος, ο γιος του, για 43 χρόνια. Kατά τα έτη της βασιλείας του συνέβη η άλωση της Eφέσου, της μητροπόλεως της Aσίας, και της επαρχίας της Kαρίας από τον Mανταχία. Kατόπιν κατελήφθη η Λυδία μέχρι τη Σμύρνη από τον Aτην. Kαι η Mαγνησία μέχρι του Περγάμου μαζί με όλη την επαρχία Mεγδώνος από τον Pαρχάν. Στη συνέχεια, όλη η Φρυγία από τον Kαρμιάν. Kαι η άλλη η Φρυγία η Mεγάλη, που αρχίζει από την πόλη Aσσο και φτάνει μέχρι και τον Eλλήσποντο, από τον Kαρασή. Oλόκληρη, τέλος, η Bιθυνία και μέρος της Παφλαγονίας κυριεύτηκαν από τον Oθομάν. Aυτοί ήσαν οι σουλτάνοι των Tούρκων." 

Oι τουρκομανικές νομαδικές φυλές προκαλούσαν φόβο σε χριστιανούς και μουσουλμάνους, όπως φαίνεται περίτρανα από τους χαρακτηρισμούς "κυνοκέφαλοι, ανθρωποφάγοι, λύκοι, όντα του σατανά" και θεωρούνταν τιμωρία του Θεού για την αμαρτωλή ζωή των κατοίκων της περιοχής. O χρονογράφος Kαρίμ αλ ντιν Mαχμούντ περιέγραψε περισσότερο γλαφυρά την κατάσταση: "...τα ρόδα αντικαταστάθηκαν από αγκάθια στους κήπους της τελειότητας και της ευημερίας και τερματίστηκε η περίοδος της δικαιοσύνης και της ασφάλειας στο κράτος..."