Πτολεμαίος Γ' ο Ευεργέτης

Το Κανώπειο Διάταγμα είναι μία επιγραφή γραμμένη σε δύο γλώσσες, και σε τρεις γραφές: αιγυπτιακά ιερογλυφικά, δημώδη και αρχαία ελληνικά, σε διάφορες αρχαίες αιγυπτιακές επιτύμβιες επιγραφές ή στήλες. Η επιγραφή είναι μια καταγραφή (αρχείο) της σπουδαιότητας της ιεραρχικής σειράς ιερέων που πραγματοποιήθηκε στο Κάνωπο, στην Αίγυπτο το 238 π.Χ. Το διάταγμα τίμησε τον Φαραώ Πτολεμαίο Γ' τον Ευεργέτη, τη σύζυγό του βασίλισσα Βερενίκη και την πριγκίπισσα Βερενίκη.

Αντίγραφα του διατάγματος

Το 1866 , ο Karl Richard Lepsius ανακάλυψε στο Tanis το πρώτο αντίγραφο του παρόντος διατάγματος ( το αντίγραφο ήταν αρχικά γνωστό ως «Στήλη του Σαν» ). Ένα ακόμη αντίγραφο βρέθηκε το 1881 από τον Gaston Maspero στο Κομ-ελ-Χισν στο δυτικό Δέλτα του Νείλου. Αργότερα βρέθηκαν και κάποια άλλα αποσπασματικά αντίγραφα. Τον Μάρτιο του 2004, αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ένα ακόμη καλά διατηρημένο αντίγραφο του διατάγματος, κατά την ανασκαφή στο Bubastis, στα πλαίσια του γερμανο-αιγυπτιακού πρότζεκτ «Tell BastaProject».

Το Κανώπειο Διάταγμα

Σημασία για την αποκρυπτογράφηση των ιερογλυφικών

Αυτή είναι η πρώτη της σειράς των δίγλωσσων επιγραφών της σειράς «Στηλών της Ροζέτας» (Rosetta Stone Series), που είναι επίσης γνωστή ως «Πτολεμαϊκά Διατάγματα» . Υπάρχουν τρία τέτοια διατάγματα, υπάρχει επίσης το διάταγμα της Μέμφιδας, για τον Πτολεμαίο Δ ', και το τρίτο διάταγμα, η τελευταία στήλη που βρέθηκε , είναι το «Διάταγμα της Μέμφιδας» ή στήλη της Ροζέτας, που έχει αφιερωθεί στον Πτολεμαίο τον Ε', το 196 π.Χ. Η Κανώπεια στήλη έχει αποδειχθεί ζωτικής σημασίας για την αποκρυπτογράφηση των ιερογλυφικών καθώς διαθέτει χαραγμένο μεγαλύτερο αριθμό από διαφορετικά ιερογλυφικά σε σχέση με την στήλη της Ροζέτας. 

Περιεχόμενο της επιγραφής

Η επιγραφή αγγίζει θέματα όπως οι στρατιωτικές εκστρατείες, η αντιμετώπιση του λιμού, η Αιγυπτιακή θρησκεία και η οργάνωση της κυβέρνησης στην πτολεμαϊκή Αίγυπτο. Αναφέρει δωρεές του βασιλιά στους ναούς, την υποστήριξή του για την λατρεία του Apis και του Mnevis, που ήταν εξαιρετικά δημοφιλής στον μακεδονικό και αιγυπτιακό κόσμο, και την επιστροφή των θείων αγαλμάτων που είχαν μεταφερθεί από τον Καμβύση. Εκθειάζει την επιτυχία του βασιλιά στην καταστολή των εξεγέρσεων των ιθαγενών Αιγυπτίων, ενέργειες που αναφέρονται ως «διατήρηση της ειρήνης». Θυμίζει στον αναγνώστη ότι κατά τη διάρκεια ενός έτους πλημμύρας, η κυβέρνηση είχε μειώσει τους φόρους και είχε εισαγάγει σιτηρά από το εξωτερικό. Εγκαινιάζει το πιο ακριβές ηλιακό ημερολόγιο στον γνωστό αρχαίο κόσμο, με 365 ¼ ημέρες ανά χρόνο. Ανακηρύσσει την θανούσα πριγκίπισσα Βερενίκη ως θεά και δημιουργεί λατρεία για αυτήν, με γυναικείες και ανδρικές τελετές και ειδικούς «άρτους». Τέλος, διατάσσει να χαραχθεί το Διάταγμα σε στήλη ή χαλκό τόσο στα ιερογλυφικά όσο και στα ελληνικά, καθώς και να εκθέτονται οι στήλες δημόσια στους ναούς.

Ο Πτολεμαίος και η Βερενίκη ως Αιγύπτιοι Φαραώ, θεοί, σύζυγοι και... αδελφοί. 

Ημερολογιακή μεταρρύθμιση

Το παραδοσιακό αιγυπτιακό ημερολόγιο είχε 365 ημέρες: δώδεκα μήνες με τριάντα ημέρες ο κάθε ένας και επιπλέον πέντε επιπρόσθετες ημέρες. Σύμφωνα με τη μεταρρύθμιση, οι πενθήμερες τελετές της «Εναρξης της Χρονιάς» θα πρέπει να περιλαμβάνουν και μία επιπρόσθετη 6η μέρα κάθε τέσσερα χρόνια. Η εξήγηση που δόθηκε ήταν η άνοδος του Sothis προκαταβολικά σε άλλη ημέρα κάθε 4 χρόνια, έτσι ώστε συνδέοντας την αρχή του έτους στην ηλιακή ανατολή του Σείριου να παραμένει το ημερολόγιο συγχρονισμένο με τις εποχές. Αυτή η πτολεμαϊκή ημερολογιακή μεταρρύθμιση απέτυχε, αλλά τελικά εφαρμόστηκε επίσημα στην Αίγυπτο από τον Αύγουστο το 26/25 π.Χ. Σήμερα ονομάζεται Αλεξανδρινό ημερολόγιο, με μια έκτη επιπρόσθετη ημέρα που προστέθηκε για πρώτη φορά στις 29 Αυγούστου 22 π.Χ. Ο Ιούλιος Καίσαρας είχε προηγουμένως εφαρμόσει στη Ρώμη ένα ημερολόγιο 365 ¼ ημερών τον χρόνο το 45 π.Χ. ως μέρος του Ιουλιανού ημερολογίου.

Η πόλη του Ηρακλείου

Το διάταγμα του Κανώπου πιστοποιεί την ύπαρξη της αρχαίας πόλης του Ηρακλείου , η οποία βρίσκεται τώρα βυθισμένη, και έχει πρόσφατα ανασκαφεί . Το διάταγμα ενημέρωνε, στην ελληνική εκδοχή του, ότι μια σύνοδος ιερέων πραγματοποιήθηκε στην πόλη του Ηρακλείου κατά την βασιλεία του Πτολεμαίου Ι.

Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε στην Βικιπαίδεια 

από την Νότα Χρυσίνα

Διαβάστε επίσης για τον Πτολεμαίο Γ' τον Ευεργέτη